Zbliżają się zmiany w prawie, które będą mieć znaczący wpływ na funkcjonowanie branży TSL. Przedsiębiorców czekają kluczowe zmiany w zakresie uszczelniania granic UE, pochodzenia produktów oraz bezpieczeństwa towarów, a kolejne istotne regulacje wejdą w życie w 2025 r.

W ostatnim kwartale tego roku w życie weszły już m.in.:
• zmiana ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej,
• Dyrektywa NIS 2,
• rozporządzenie dotyczące produktów podwójnego zastosowania.

Na tym jednak nie koniec.
– W grudniu i na początku przyszłego roku czekają nas kolejne zmiany przepisów celnych. Nakładają one na firmy transportowo-spedycyjne nowe obowiązki – mówi Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

Oto zmiany, do których branża TSL powinna się przygotować:

W grudniu 2024:

1. Uszczelnianie granic na linii Unia Europejska a kraje trzecie. Planowane jest dalsze wdrażanie Import Control System 2(ICS2), który ma służyć do przekazywania informacji o ładunkach między UE a krajami trzecimi. Od 4 grudnia 2024 r. nastąpi implementacja dla armatorów i przewoźników, rozpoczęcie okresu przejściowego dla spedytorów oraz wystawców konosamentów spedytorskich (HBL), dla których początek implementacji nastąpi 1 kwietnia 2025 r. Jednocześnie rozpocznie się okres przejściowy dla transportu drogowego oraz kolejowego, a implementacja dla tej gałęzi transportu ruszy 1 września 2025 r.

– Zgodnie z Import Control System 2 wszystkie towary przychodzące z krajów trzecich muszą być zgłaszane do granicznych organów celnych w celu określenia ryzyka z tytułu ich wprowadzenia na obszar UE – mówi Joanna Porath. Firmy transportowe będą musiały złożyć komplet danych celem utworzenia przywozowej deklaracji skróconej dla przewożonych towarów przed ich przybyciem na zewnętrzną granicę UE. W nowym systemie wymagane będzie przedstawienie m.in.:
• konosamentu armatorskiego lub przewoźnika (MBL),
• wszystkich podległych danemu środkowi transportu konosamentów spedytorskich (HBL),
• numeru EORI EU importera,
• 6-cyfrowego kod HS towaru.

Bez przedstawienia wskazanych informacji nie będzie możliwe poprawne uzupełnienie deklaracji przywozowej PDS. Nieprawidłowo złożone lub niepełne przywozowe deklaracje skrócone będą odrzucane lub będą podlegały dodatkowej interwencji ze strony organów celno-skarbowych, skutkującej zastosowaniem ewentualnych sankcji krajowych lub kar finansowych z tytułu niezgodności.

2. Zmiany w prawie, dotyczące pochodzenia surowców i produktów. Ma wejść w życie rozporządzenia EUDR (ang. European Union Deforestation Regulation). Jego celem jest zapobieganie wylesianiu i degradacji lasów poprzez wprowadzenie ścisłych wymogów dotyczących pochodzenia surowców oraz produktów wprowadzanych na rynek unijny. Rozporządzenie EUDR obejmuje szeroki zakres produktów, które są związane z wylesianiem, obejmują nie tylko surowce, ale również produkty przetworzone, takie jak meble drewniane, papier czy oleje roślinne.
– Przedsiębiorca, który będzie chciał wprowadzić te produkty na rynek unijny, będzie musiał potwierdzić, że produkty nie przyczyniają się do wylesiania, są zgodne z przepisami prawnymi kraju, musi także złożyć oświadczenie o należytej staranności – wyjaśnia prezeska agencji celnej AC Porath.

3. Zaostrzenie wymogów dotyczących bezpieczeństwa produktów. Wejdzie w życie nowe rozporządzenie w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, które zastąpi poprzednią dyrektywę w tej sprawie. Ma ona zastosowanie do wszystkich produktów i kanałów dystrybucji niezwiązanych z żywnością, w tym handlu detalicznego przez internet i ma na celu wzmocnienie ochrony konsumentów w UE. Dyrektywa w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów zaostrza wymogi dotyczące m.in. identyfikowalności i odzyskiwania produktów niebezpiecznych. Firmom, które nie zastosują się do przepisów, grożą grzywny, odpowiedzialność za szkody i zakazy sprzedaży. W przypadku internetowych platform handlowych i dostawców usług realizacji zamówień rośnie również odpowiedzialność za ich łańcuchy dostaw i wpływ ich działalności biznesowej na prawa człowieka i środowisko.

W 2025 roku:

1. Wdrożenie programu „Trust & Check”. Trwa wdrażanie reformy Unii Celnej, która ma usprawnić pracę nie tylko organów celnych, ale też przedsiębiorstw.

– Jedną z najszerzej komentowanych zmian jest wdrożenie programu „Trust & Check”. Ma być to ulepszona i rozszerzona wersja statusu AEO, dzięki której zyskają przedsiębiorcy, którzy otrzymają ten status. Będą mogli wprowadzać swoje towary do obrotu w UE bez aktywnej interwencji celnej czy opłacać okresowo cło. Planowane jest też zniesienie zwolnienia celnego dla towarów o wartości poniżej 150 euro. Ma to zapobiec zaniżaniu wartości towarów przywożonych do UE – mówi Joanna Porath. Pracę przedsiębiorstwom ma też ułatwić nowe unijne centrum danych celnych (ang. Customs Data Hub), czyli scentralizowane miejsce informacji celnej. To właśnie tam, w oparciu o systemy sztucznej inteligencji, będą gromadzone i analizowane dane, by zapobiegać błędom, nadużyciom czy zagrożeniom związanym z procesami celnymi.

2. Likwidacja procedury uproszczonej w wywozie. Oznacza to, że zgłoszenia celnego do eksportu do krajów trzecich można dokonywać wyłącznie ze specjalnie do tego celu przystosowanych miejsc uznanych lub na oddziałach celnych. Dodatkowo przeładunek towarów już znajdujących się w procedurze wywozowej jest możliwy wyłącznie w przeznaczonych do tego celu miejscach uznanych, posiadających zgodę generalną na wskazane operacje wydaną przez naczelnika urzędu celno-skarbowego.

3. Wdrożenie nowych systemów celnych (AIS/IMPORT PLUS, AES/ECS2 PLUS i NCTS2 PLUS). Zmiana systemów celnych oznacza długotrwałe problemy z komunikacją w zakresie wymienionych systemów. Jest to związane z brakiem holistycznej kompatybilności systemów celnych, np. aktualnie widoczne są problemy z otwieraniem zgłoszeń tranzytowych w Polskce z użyciem gwarancji tranzytowych z krajów UE innych niż państwo zgłoszenia, a także systemy wykazują brak łączności z numerami EORI przewoźników z innych państw WPT. (red)

Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath Fot. AC Porath