Aż 800 milionów złotych musiały zwrócić polskie firmy po przeprowadzonych kontrolach celno-skarbowych w ostatnich latach. Między rokiem 2018 a 2023 liczba kontroli w obszarze klasyfikacji celnej zwiększyła się aż ośmiokrotnie.

– Ważne i kluczowe jest zarządzanie ryzykiem celnym. Dzięki temu można uniknąć sankcji prawnych, finansowych i niepotrzebnych - z punktu widzenia firm - kontroli – tłumaczy Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

• W ostatnich sześciu latach urzędy celno-skarbowe w Polsce przeprowadziły ponad 6.000 kontroli postimportowych – czytamy w czerwcowym raporcie PwC ,,Trendy w postępowaniach z obszaru cła’’.
• Ponad 20 proc. nieprawidłowości po przeprowadzonych kontrolach, wykryto w obszarze wartości celnej, a co piąta dotyczyła pochodzenia towarów.
• Świadome zarządzanie ryzykiem celnym pomoże firmom z branży TSL uniknąć negatywnych konsekwencji i cofnięcia pozwolenia.

Według danych przedstawionych w raporcie PwC, w ciągu ostatnich sześciu lat liczba kontroli celno-skarbowych wzrosła czterokrotnie. Kwota należności jakie firmy musiały uregulować wzrosła natomiast aż 18-krotnie a liczba wskazanych nieprawidłowości trzykrotnie.
Wśród najczęściej kontrolowanych obszarów celnych była klasyfikacja taryfowa, która polega na przypisaniu towarowi odpowiedniego kodu z Taryfy Celnej. Pod lupę urzędnicy brali także pochodzenie celne, czyli przynależność towaru do obszaru geograficznego pochodzenia oraz wartość celną towarów, na podstawie której oblicza się cło, akcyzę i VAT.

– Jeśli urzędnicy, którzy przeprowadzą kontrolę, podejmują decyzję korzystną, firma nie traci pozwoleń na uproszczenia i ułatwienia celne – Trzeba jednak mieć na uwadze, że urzędnicy mimo takiej decyzji na bieżąco weryfikują, jak klient korzysta z wydanego pozwolenia i czy nadal spełnia wszystkie kryteria– wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

Może dojść do zawieszenia pozwolenia

Jeśli decyzja będzie niekorzystna i urzędnicy natrafią na jakiekolwiek uchybienia, może dojść do zawieszenia pozwolenia na okres około trzech miesięcy. Gdy procedura naprawcza nie zadziała i firma nie dostosuje się do odpowiednich wytycznych, pozwolenie zostanie odebrane. To dla firmy może oznaczać poważne konsekwencje, związane z zaburzeniem łańcucha dostaw.

Powody negatywnych decyzji

Dlaczego urzędnicy celno-skarbowi mogą wydać negatywną decyzję?
Jak się okazuje, najczęściej dzieje się tak z kilku powodów, to m.in.:
• Błędy przy zgłoszeniach
• Błąd umyślny – np. celowe zgłoszenie na niewłaściwym kodzie celnym, aby skorzystać z preferencyjnej stawki cła
• Błąd nieumyślny – wprowadzenie niezgodnych z dokumentami danych w drodze przypadku lub zastosowanie niewłaściwego kodu celnego z powodu niepełnych danych bądź wprowadzenia w błąd przez zleceniodawcę
• Nieprawidłowa taryfikacja – brak zaktualizowanego kodu. WCO regularnie aktualizuje kody celne i opracowuje nowe kody dla produktów, które pojawiają się na rynku (np. Liquidy z nikotyną, których kiedyś na rynku nie było). Stosowanie do tych samych towarów rutynowo tych samych kodów taryfy może być zgubne
• Błędna informacja w zakresie pochodzenia towaru i zastosowanych preferencji
• Rozbieżności między dokumentami

Urzędnicy działają według ściśle określonych zasad. To często daje szansę przedsiębiorcy, by zapobiec ewentualnym konsekwencjom. Zanim informacja o decyzji zostanie przekazana firmie, istnieje możliwość skorzystania z prawa do wysłuchania. Po upływie wyznaczonego terminu urzędnik wydaje decyzję niekorzystną bądź korzystną, o ile weźmie pod uwagę stanowisko danego przedsiębiorcy. Przekazuje też podstawy prawne, na mocy których taka decyzja zapadła.

Jak uniknąć problemów?

Co zatem zrobić, by uniknąć komplikacji i problemów podczas kontroli celno-skarbowych?
Bardzo ważne jest prawidłowe zarządzanie ryzykiem celnym. Wiąże się ono m.in. z niewłaściwym określeniem wartości towarów, obrotem towarami pirackimi lub podrobionymi lub obrotem towarami strategicznymi bez zezwoleń.
Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath zwraca uwagę na ryzyko występujące tam, gdzie wykonywane czynności są związane bezpośrednio lub pośrednio ze stosowaniem przepisów regulujących obrót towarowy z zagranicą. Chodzi m.in. o księgowość, składy celne, biura ds. celnych czy np. miejsca załadunku towarów przeznaczonych do procedur celnych.

Importerzy koniecznie powinni zwracać uwagę na prawidłowość przeprowadzanych przez siebie operacji celnych. Niezwykle ważne będzie także odpowiednie prowadzenie wewnętrznych procedur i dokonywanie weryfikacji działalności pod kątem zgodności z obowiązującymi przepisami. Ważną kwestią jest również to, aby odpowiednio zarządzać posiadanymi pozwoleniami na ułatwienia i uproszczenia celne. Przez cały okres stosowania pozwoleń należy spełniać takie wymogi prawne, jak w dniu ubiegania się o dane pozwolenie. (red)

Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath Fot. AC Porath