Ambitne cele Unii Europejskiej w zakresie redukcji emisji CO2 w pojazdach ciężkich powodują, że na popularności zyskują paliwa alternatywne. Proces ten przebiega wolno i nadal większość nowo rejestrowanych pojazdów ciężarowych w krajach UE posiada niskoemisyjne jednostki wysokoprężne. Jednocześnie liczba pojazdów ciężarowych zasilanych paliwami alternatywnymi stopniowo rośnie, a strategia obniżania emisji CO2 stwarza również ogromną presję rozwojową na producentów OEM. Wspólnie z ekspertami producenta olejów Mobil Delvac wyjaśniamy, jakie wymagania wobec środków smarnych stawiają poszczególne paliwa alternatywne.

Realia rynku a popularność paliw alternatywnych

Ograniczenie o 90% emisji CO2 w pojazdach ciężkich do 2040 roku to jeden z priorytetów środowiskowych Unii Europejskiej. Według szacunków Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów ACEA już osiągnięcie celu pośredniego, jakim jest 45% redukcja emisji do 2030 roku, wymagałoby wprowadzenia do ruchu 400.000 bezemisyjnych ciężarówek oraz rejestracji co najmniej 100.000 takich pojazdów każdego roku. To niewątpliwie ambitny cel, ponieważ według danych ACEA, w 2022 roku około 97% sprzedanych nowych ciężarówek było zasilanych olejem napędowym, a pozostałe paliwami alternatywnymi.
Jakie zatem paliwa alternatywne stosuje się w samochodach ciężarowych, aby zmniejszyć emisję i poprawić efektywność paliwową? Wśród nich jest popularny biodiesel, gaz ziemny, ale także rodzina nowszych paliw alternatywnych, takich jak wodór, paliwa syntetyczne czy energia elektryczna.

Wymagania i kompatybilność oleju silnikowego z różnymi paliwami

Wpływ paliw alternatywnych na smarowanie silnika różni się w zależności od rodzaju stosowanego paliwa. Przyjrzyjmy się zatem konkretnym przypadkom.

Biodiesel

Może być stosowany samodzielnie lub w oleju napędowym, co powoduje jego powszechną dostępność na stacjach paliw. Biodiesel jest produkowany z różnych surowców, wpływających na jego właściwości i jakość. Wyższa zawartość biodiesla może zwiększać ryzyko rozcieńczenia oleju silnikowego paliwem i skutkować szybszą degradacją produktu smarnego.
Jak podkreśla Esin Yilmaz, Technology Solution Professional, ExxonMobil, potencjalne ryzyko wynikające ze stosowania paliw o dużej zawartości biokomponentów to szybsze utlenianie oleju, tworzenie osadów na tłokach, zmiana temperatury płynięcia oraz lepkości oleju.
– Używając biopaliw, warto zapytać dostawcę środków smarnych czy proponowany produkt został przetestowany pod względem kompatybilności z biodieslem. W ExxonMobil przeprowadziliśmy testy stabilności utleniania, pompowalności w niskiej temperaturze i utrzymania czystości tłoków dla olejów Mobil Delvac pracujących w obecności biodiesla. Biodiesel przedostaje się do oleju smarowego, a charakter tego płynu może potencjalnie przyspieszyć utlenianie oleju. Dlatego firma ExxonMobil przeprowadziła testy, obciążające olej silnikowy biodieslem w wysokiej temperaturze. Ich celem było wykazanie odporności oleju silnikowego na utlenianie. Dzięki temu możemy doradzić klientom, jakie środki smarne są kompatybilne z tym paliwem.
Informacje na temat zgodności oleju z silnikiem zasilanym biodieslem znajdują się na przedniej etykiecie wybranych środków smarnych Mobil Delvac. Jednym z nich jest Mobil Delvac Modern 5W-30 Extreme Protection.

Gaz ziemny

W porównaniu do oleju napędowego emituje kilkanaście procent mniej CO2 i spala się czyściej, zmniejszając produkcję sadzy i kwasów. Takie warunki generują mniejsze obciążenie dla żywotności oleju i układu smarowania, ale jest również druga strona medalu. Gaz ziemny generuje wyższą temperaturę silnika, podnosząc wymagania wobec oleju w zakresie stabilności termicznej, aby zminimalizować osadzanie się popiołu w komorze spalania.
– Dobry olej silnikowy, kompatybilny z silnikiem CNG powinna wyróżniać wysoka odporność na utlenianie i azotowanie. Poza tym silniki na gaz ziemny wymagają olejów o niskiej zawartości popiołów, ponieważ wysoka zawartość popiołu może prowadzić do gromadzenia się osadów w komorze spalania i na gniazdach zaworów, potencjalnie powodując recesję zaworów. Wszystkie powyższe wymagania uwzględniamy w pracach nad formulacjami naszych olejów, kompatybilnych z silnikami zasilanymi gazem – wyjaśnia ekspert marki Mobil Delvac.

Wodór

To paliwo cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród producentów OEM i przynosi realne korzyści właścicielom pojazdów. Czas tankowania jest porównywalny z pojazdami napędzanymi olejem napędowym. Zasięg na jednym tankowaniu jest znacznie większy w porównaniu z pojazdami EV, a co najważniejsze dla środowiska – z rury wydechowej wydobywa się woda. Ze względu na wyzwania związane z procesem spalania w silniku wodorowym – w tym wyższą temperaturę w komorze spalania, przedwczesny zapłon oraz obecność wody – konieczne było stworzenie zupełnie nowych rozwiązań smarnych. Niedawna współpraca ExxonMobil z producentem silników H2 zaowocowała opracowaniem wysokiej jakości olejów do jednostek wodorowych, a skuteczna ich ochrona została potwierdzona w testach. W przyszłości, wraz z popularyzacją silników wodorowych, takie środki smarne znajdą szersze zastosowanie, również w pojazdach ciężarowych.

Energia elektryczna

Pojazdy ciężarowe zasilane energią elektryczną to wciąż odległa perspektywa. W latach 2020-2022 ich udział w wolumenie sprzedaży w Unii Europejskiej rósł o 0,1% rocznie i wynosi 0,6%. Oczywiście pojazdy elektryczne (EV) nie potrzebują oleju silnikowego stosowanego w jednostkach spalinowych, ale pojawiają się inne wyzwania z zakresu smarowania.
– Czasami spotykam się z opinią, że w branży środków smarnych w erze elektromobilności zapanuje marazm. To oczywiście nieprawda. I chociaż wizja elektrycznych flot towarowych na europejskich autostradach jest wciąż odległa, już teraz rozwijamy serię płynów Mobil EV przeznaczonych do elektrycznych pojazdów osobowych, dostawczych i ciężarowych – komentuje Esin Yilmaz.
Mobil EV Therm Elite 701, najnowocześniejszy produkt przeznaczony do bezpośredniego, immersyjnego chłodzenia baterii w pojazdach elektrycznych, jest doskonałym przykładem przejścia od fazy pomysłów do nowej technologii, zapewniającej bardziej wydajne odprowadzanie ciepła i kontrolę temperatury ogniw.
Niezależnie od rodzaju używanego paliwa alternatywnego, stosowanie wysokiej jakości olejów, smarów lub dodatków to konieczność. Jest to szczególnie ważne w przypadku flot przechodzących z paliw kopalnych na alternatywne, ponieważ ich potrzeby w zakresie smarowania mogą znacznie się różnić. Decydując się na taką zmianę, warto skonsultować wybór środków smarnych z ich dostawcą oraz kierować się radą specjalistów Mobil Delvac, którzy namawiają do traktowania zakupu środków smarnych jako inwestycji, która pozwala obniżać całkowity koszt posiadania (TCO) pojazdu.
Więcej informacji o smarowaniu nowoczesnych flot pojazdów ciężarowych zasilanych paliwami alternatywnymi znajdziesz na stronie https://www.mobil.pl/pl-pl/mobil-delvac (red)